TYPE I mondneusmasker
‘Een FFP1 masker draag je als er grote druppels vrijkomen bij praten, hoesten en dergelijke’, verduidelijkt Tessa Lauret, infectiedeskundige in het Amsterdam UMC in dit artikel over isolatieverpleging. ‘Denk aan luchtweginfecties of influenza. Doordat deze druppels relatief zwaar zijn, blijven ze minder lang door de lucht zweven en worden ze over een minder grote afstand verspreid.’
TYPE II mondneusmasker
‘Een FFP2 masker draag je onder meer bij de behandeling van patiënten met (een verdenking op) tbc’, licht Lauret toe. ‘De kleine druppels bij tbc kunnen op grotere afstand van de bron nog iemand besmetten.’
TYPE IIR Chirurgische mondneusmaskers
Chirurgische mondmaskers (type I, II en IIR) zijn medische hulpmiddelen die je draagt tijdens het verzorgen en behandelen van patiënten en cliënten. Een chirurgisch mondneusmasker heeft als doel om de uitgeademde lucht te filteren en de omgeving van de drager te beschermen tegen druppels die ontstaan bij spreken, hoesten en niezen. Het is niet geschikt als ademhalingsbeschermingsmasker zoals de FFP1- en FFP2-mondneusmaskers.
Type I maskers bieden de laagste mate van bescherming en worden dus alleen gebruikt bij een laag risico. Type 1 mondmaskers hebben een BFE (bacterie filter efficiency) van minimaal 95% en zijn niet spatresistent. Type II maskers hebben een BFE van minstens 98% en zijn eveneens niet spatresistent.
Type IIR maskers werken twee kanten op. Het RIVM adviseert type IIR mondmaskers te gebruiken bij algemene zorghandelingen, ook bij patiënten die besmet zijn met het coronavirus. Toch zijn ze minder effectief voor de bescherming van de zorgverlener tegen virussen van buitenaf. Dat komt doordat de chirurgische maskers minder strak aansluiten op het gezicht van de gebruiker dan FFP-mondmaskers. Daardoor kunnen toch deeltjes uit de lucht via de zijkanten van het masker toch naar binnen komen (Bron: IGJ).
Je kunt aan het mondneusmasker zelf niet zien welk type het is. Om vergissingen te voorkomen wordt in instellingen vaak maar één type gebruikt: Type IIR.
Op de verpakking moet staan dat het om een mondmasker voor medisch gebruik gaat. Er staat een CE-markering op. De maskers worden getoetst op basis van de norm NEN-EN 14683 en moeten voldoen aan de Europese richtlijn voor medische hulpmiddelen (Richtlijn 93/42/EEG of Verordening (EU) 2017/745).
Niet-medische mondmaskers voor iedereen, om anderen te beschermen
Dit zijn de maskers die sinds 1 december 2020 gebruikt moeten worden in openbare en overdekte ruimten, in het onderwijs, het openbaar vervoer en bij contactberoepen. Deze maskers hebben geen officiële aanduidingen. Behalve de mededeling dat ze alleen bedoeld zijn voor civiel gebruik (dus niet voor persoonlijke bescherming of medische doeleinden).
Ook staat er geen CE-markering of medische claim op de verpakking of een tekst die verwijst naar een norm. Voor deze maskers gelden geen wettelijke eisen over de kwaliteit en de bescherming die ze bieden. Een niet-medisch mondkapje beschermt niet jouzelf, maar kan de mensen rondom jou beschermen als je het zorgvuldig draagt en gebruikt. Meer informatie over niet medische mondmaskers op de website van de Inspectie.
Aandachtspunten bij het gebruik
Uiteraard hebben mondneusmaskers alleen bij correct gebruik het gewenste effect. Vanzelfsprekend moet het masker goed aansluiten. Je moet het masker aanbrengen voordat je de ruimte betreedt waarin de besmette patiënt zich bevindt. Vervang het masker op tijd, de WIP-richtlijn adviseert om de gebruiksaanwijzing van de fabrikant te volgen. Je moet het masker eerder vervangen als het ademhalen zwaar wordt of als het masker vochtig wordt. Je mag een masker niet om de hals dragen en daarna opnieuw gebruiken; binnen- en buitenkant kan besmet raken bij het opnieuw opzetten. Pas direct na het afzetten van het masker handhygiëne toe.
Duidelijke uitleg mondmaskers: Chirurgische mondneusmaksers versus FFP2 Mondmaskers
(Alle linken hieronder zijn afkomstig van het RIVM, (Bron RIVM)
Het mondmasker is een vast onderdeel van de standaard beschermingsmiddelen van de medisch pedicure.
Er zijn 2 kwaliteitsnormen van toepassing bij mondmaskers
NEN-EN 149: 2001+A1:2009
Ademhalingsbeschermingsmiddelen – Filtrerende halfmaskers ter bescherming tegen deeltjes – Eisen, beproeving, merken
NEN-EN 14683:2019+C1:2014 of 2019
Medische gezichtsmaskers – Eisen en beproevingsmethoden
Beide methodes zijn goedgekeurd voor gebruik: Bron: Advies aan OMT betreffende Ademhalingsbeschermingsmaskers voor COVID-19 Datum:
Volgens de EN 149 norm zijn er 3 typen ademhalingbeschermingsmaskers:
FFP1 masker: dit is het laagste prestatieniveau om van een beschermingsmasker te kunnen spreken. Dit masker heeft een efficiëntie van minimaal 80% tegen partikels die door de lucht verspreid worden. De zijkant lekkage (rondom het gezicht) mag niet meer zijn dan 22%.
FFP2 masker: Is de gemiddelde categorie beschermingsmaskers en kent een efficiëntie niveau’s van 94% met een zijkant lekkage van maximaal 8%. Dit masker wordt o.a. gebruikt wanneer er sprake is van TBC. Het RIVM adviseert het gebruik van FFP2 maskers in geval van aerosolvormende handelingen zoals: bronchoscopie, cardiopulmonale reanimatie, tracheale intubatie, niet-invasieve beademing, handmatige beademing, optiflow, tracheostomie, handelingen aan het tracheostoma en uitzuigingen.
FFP3 masker: Deze klasse biedt de hoogte bescherming en heeft een minimale efficiëntie van 99%. De zijkant lekkage mag niet meer zijn dan 2%. Dit masker wordt o.a. gebruikt bij het verwerken van chemicaliën en vluchtige stoffen.
Volgens de EN 14683 norm zijn er 4 typen chirurgische mondneusmaskers:
Type I masker: dit mondneusmasker heeft een filtratievermogen van > 95%.
Type II masker: dit mondneusmasker heeft een filtratievermogen van > 98%
Type IIR masker: dit mondneusmasker heeft een filtratievermogen van > 98% en heeft een extra vloeistofdichte laat waardoor het de “blood pressure risistant” test kan doorstaan, Deze test bepaald of het masker voldoende bescherming geeft indien er tijdens de medische handeling sprake is van een slagaderlijke bloeding. Deze maskers worden hoofdzakelijk gebruikt op de o.k.’s en tijdens zeer hoge risico behandelingen.
Type IIII masker: dit mondneusmasker heeft een filtratievermogen van > 99%
Let op!
Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen en in het bijzonder mondneusmaskers wordt buiten het ziekenhuis alleen geadviseerd in de verpleeghuiszorg, huisartsenzorg, thuiszorg en gehandicaptenzorg waar lichamelijk ernstig zieke of zeer kwetsbare personen worden behandeld of verpleegd.
Dit adviseert het RIVM
- 15-04-2020: Het uit voorzorg gebruiken van PBM bij patiënten die geen (verdenking op) COVID-19 hebben is niet nodig en gelet op de schaarste van PBM ook niet gewenst.
Preventieve maatregelen voor zorgmedewerkers.
RIVM stelt verder dat er bij zorgmedewerkers is extra aandacht nodig is voor:- toepassen handhygiëne;
- geen handen geven;
- hoesten en niezen in de elleboog;
- papieren zakdoekjes gebruiken;
- juist gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zoals schort, handschoenen, veiligheidsbril en masker
- gebruik medische hulpmiddelen patiëntgebonden of gebruik disposables.
Advies ademhalingsbeschermingsmaskers
Vanwege de bestaande krapte van mondmaskers is het nodig om het gebruik van mondneusmaskers aan de feitelijke risico’s aan te passen.
https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19#preventie
Zie ook de volgende bijlagen en documenten:
Om zo lang mogelijk met de krapte om te gaan, moet ook rekening worden gehouden met “verlengd en langdurig” gebruik van maskers en aanpassingen van de workflow om risicomomenten te combineren.
Klik hier voor de persoonlijke Beschermmiddelen voorzorgsmaatregelen van het RIVM
Regels met betrekking tot verleng gebruik van een FFP (volgens EN149) en/of chirurgisch mondmasker (volgens EN14683)
- Masker mag aaneengesloten gedragen worden totdat de ademhalingsweerstand te hoog wordt (3 tot 4 uur) of als het masker te nat wordt. Voor maskers volgens EN 149, de FFP2 maskers geldt dat deze tot 8 uur gedragen kunnen worden.
- Maskers hoeven in tegenstelling tot handschoenen niet te worden gewisseld bij de zorg voor meerdere patiënten achter elkaar.
